ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਉਮਰ ਹੱਦ 16 ਸਾਲ ਬੰਨਣ ਦੀ ਉੱਠੀ ਮੰਗ
(ਹਰਜੀਤ ਲਸਾੜਾ, ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ 21 ਮਈ) ਇੱਥੇ ਚਾਈਲਡ ਐਡਵੋਕੇਟ, ਸਿਹਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਮਾਪੇ ਇਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਤਹਿਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ‘ਚ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਬਤ ਉਮਰ ਸੀਮਾ 16 ਸਾਲ ਤੱਕ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਐਪਸ ਦੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ 19 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ-ਹੱਤਿਆ, ਖੁਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ‘ਚ ਵਿਕਾਰ 200 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵਧੇ ਹਨ।
ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ‘ਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲਿਆਈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਈਬਰ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਧੋਖਾ, ਜਿਨਸੀ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਸੈਕਸਟੋਰਸ਼ਨ, ਬਲੈਕਮੇਲ ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸਿੰਗ ਸਾਈਕਾਇਟ੍ਰਿਸਟਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਫਿਲਿਪ ਮੌਰਿਸ ਨੇ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਵਨਾ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ, ਉਹ ਸੰਬੰਧਿਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਉਹ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਉਚਿਤ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ।”ਡਾਇਨਾਟਾ ਦਾ 3000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ 70 ਫੀਸਦੀ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਨੁਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਤਿੰਨ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਜਾਂ ਦੁਖਦਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। 45 ਫੀਸਦੀ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਜਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 59 ਫੀਸਦੀ ਨਾਲ ਘਪਲਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ 10 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਿਵੈਂਜ ਪੋਰਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੰਤੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪ੍ਰੋ. ਬਾਰਟਲੇਟ ਅਨੁਸਾਰ “ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।” ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਦੇਣਾ ਬਾਲ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। 50 ਸਾਲਾ ਅਲੀ ਹਲਕਿਕ, ਜਿਸ ਨੇ 13 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਇਕਲੌਤੇ ਬੱਚੇ ਐਲੇਮ(17) ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਕਨੀਕੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਅਜੇ ਵੀ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਰੌਬਰਟ ਫ੍ਰੈਂਚ ਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ 14 ਅਤੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਜੇਸਨ ਕਲੇਰ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ‘ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ’ ਅਤੇ ‘ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪੋਕਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਾਂਗ’ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਚ ਮੋਟਾਪਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਬੱਚੇ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਸਕੂਲੀ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਵੇਲੇ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਫ੍ਰੈਕਚਰ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲਿਆਈ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚੌਥਾਈ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਲਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।
ਕੁੜੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਕਲੈਕਟਿਵ ਸ਼ਾਊਟ ਤੋਂ ਮੇਲਿੰਡਾ ਟੈਂਕਾਰਡ-ਰੀਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਵੈਧ ਸੁੰਦਰਤਾ ਆਦਰਸ਼, ਪੋਰਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਹਿੰਸਾ ਖੁਆਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮਰਦਾਨਗੀ ਬਾਰੇ ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰ ਸਿੱਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਚਾਈਲਡਸੇਫ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਨੀਲ ਮਿਲਟਨ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਟੈਂਕਾਰਡ-ਰੀਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਦੁਆਰਾ ਸਕ੍ਰੋਲਿੰਗ ਦੇ ਸਿਰਫ 10 ਤੋਂ 15 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।” ਉੱਧਰ ਫਰਾਂਸ ‘ਚ ਵੀ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਪੈਨਲ ਨੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ 13 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਐਪਸ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਸਨੈਪਚੈਟ ਅਤੇ ਟਿੱਕਟੌਕ ਨੂੰ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 50,000 ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅੰਦੋਲਨ ਰਾਹੀਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣਗੇ।